Tennis là môn thể thao có hệ thống tính điểm độc đáo với nhiều thuật ngữ đặc trưng như “Love”, “Deuce”, và “Advantage”. Hiểu rõ luật tính điểm tennis không chỉ giúp người chơi theo dõi trận đấu mà còn nắm bắt được chiến thuật phù hợp trong các giải đấu như Grand Slam, ATP Tour hay WTA. Bài viết này nhà thi đấu Hà Đông sẽ giải thích chi tiết về hệ thống tính điểm từ cơ bản đến chuyên sâu trong môn thể thao này.
Luật Tính Điểm Tennis
Hệ thống luật tính điểm tennis cơ bản
Cách tính điểm trong một game
Hệ thống tính điểm tennis tuân theo quy tắc 0-15-30-40-Game:
- Điểm đầu tiên: 15 điểm
- Điểm thứ hai: 30 điểm
- Điểm thứ ba: 40 điểm
- Điểm thứ tư: Game (thắng game)
Thuật ngữ “Love” được sử dụng để chỉ điểm số 0. Nguồn gốc của thuật ngữ này có nhiều tranh cãi, nhưng quan điểm phổ biến cho rằng nó bắt nguồn từ tiếng Pháp “l’oeuf” (quả trứng), ám chỉ hình dạng số 0.
Quy tắc Deuce và Advantage
Khi cả hai đấu thủ cùng đạt 40 điểm, tình huống này được gọi là “Deuce” (hòa). Để thắng game sau Deuce, một người chơi cần ghi liên tiếp hai điểm:
- Điểm đầu tiên sau Deuce được gọi là “Advantage” (lợi thế)
- Điểm tiếp theo sẽ giúp người chơi thắng game
Nếu người chơi có Advantage không ghi được điểm tiếp theo, tỷ số sẽ trở lại Deuce và quá trình lặp lại.
Cấu trúc tính điểm trong tennis
Cấu trúc tính điểm trong tennis
Hệ thống tính điểm tennis được xây dựng theo cấu trúc phân cấp:
Điểm → Game → Set → Match
Cách tính game để thắng một set
Để thắng một set, người chơi cần thắng ít nhất 6 game và hơn đối thủ ít nhất 2 game. Ví dụ: 6-4, 6-3, 6-2, 6-0 là các tỷ số hợp lệ để thắng set.
Nếu tỷ số là 6-5, người chơi dẫn trước cần thắng thêm một game nữa (trở thành 7-5) để thắng set. Nếu tỷ số đạt 6-6, tie-break sẽ được áp dụng.
Số set cần thắng để giành chiến thắng
| Thể thức | Nam | Nữ | Đặc điểm |
|---|---|---|---|
| Grand Slam | 3/5 set | 2/3 set | Set cuối không có tie-break (trừ US Open) |
| ATP/WTA Tour | 2/3 set | 2/3 set | Tie-break ở mọi set |
| Davis Cup | 3/5 set | – | Thay đổi theo thể thức mỗi năm |
| Olympic | 2/3 set | 2/3 set | Set cuối dùng tie-break |
| Tennis đôi | 2/3 set | 2/3 set | Set cuối thường dùng super tie-break |
Quy tắc Tie-break trong tennis
Khi nào áp dụng tie-break
Tie-break được áp dụng khi tỷ số trong một set đạt 6-6. Đây là phương pháp để quyết định người thắng set mà không cần phải chơi vô thời hạn.
Cách tính điểm trong tie-break
Trong tie-break, điểm được tính bằng số nguyên: 1, 2, 3, v.v. Người chơi đầu tiên đạt 7 điểm và hơn đối thủ ít nhất 2 điểm sẽ thắng tie-break và thắng set với tỷ số 7-6.
Nếu tỷ số tie-break là 6-6, tie-break sẽ tiếp tục cho đến khi một người chơi dẫn trước 2 điểm (ví dụ: 8-6, 9-7, 10-8, v.v.).
Luật phát bóng trong tie-break
Quy tắc phát bóng trong tie-break:
- Người chơi A phát bóng điểm đầu tiên
- Người chơi B phát bóng điểm thứ hai và thứ ba
- Sau đó, mỗi người chơi luân phiên phát bóng hai điểm liên tiếp
- Sau mỗi 6 điểm, người chơi đổi bên sân
Điểm đặc biệt trong tennis
Break point và tầm quan trọng
Break point là điểm mà nếu người đỡ thắng, họ sẽ thắng game khi đối phương đang giao bóng. Break point rất quan trọng vì thông thường người giao bóng có lợi thế hơn.
Các tình huống break point:
- 0-40: Ba break point liên tiếp
- 15-40: Hai break point liên tiếp
- 30-40: Một break point
Set point và match point
- Set point: Điểm mà nếu thắng sẽ giành chiến thắng set
- Match point: Điểm mà nếu thắng sẽ giành chiến thắng trận đấu
Golden set
Golden set là tình huống hiếm khi một người chơi thắng set mà không để đối phương ghi được điểm nào (6-0 với 24 điểm liên tiếp).
Sự khác biệt tính điểm giữa các thể thức
Luật tính điểm tennis đơn và đôi
Tennis đôi tuân theo hầu hết các quy tắc tính điểm của tennis đơn, với một số khác biệt:
- Thứ tự giao bóng phải được quyết định trước mỗi set và duy trì trong suốt set
- Mỗi đội có hai lượt giao bóng trong mỗi vòng giao bóng
- Trong tennis đôi hỗn hợp, nam phải đánh đôi với nam và nữ đánh đôi với nữ
No-Ad Scoring (Không Advantage)
Một số giải đấu sử dụng luật “No-Ad” trong đó không áp dụng deuce và advantage. Khi tỷ số đạt 40-40, điểm tiếp theo sẽ quyết định người thắng game.
Tính điểm trong các giải đấu lớn
Tính điểm trong các giải đấu lớn
Grand Slam (Australian Open, Roland Garros, Wimbledon, US Open) có một số đặc thù trong luật tính điểm:
- Trận đấu nam đánh 3/5 set (thắng 3 set)
- Trận đấu nữ đánh 2/3 set (thắng 2 set)
- Tại Wimbledon, Roland Garros và Australian Open, set quyết định (set thứ 5 cho nam, set thứ 3 cho nữ) không áp dụng tie-break ở 6-6, trừ khi tỷ số đạt 12-12 tại Wimbledon
- US Open áp dụng tie-break ở mọi set khi tỷ số đạt 6-6
Vai trò của trọng tài trong tính điểm
Trọng tài chính có nhiệm vụ công bố điểm số sau mỗi điểm. Thứ tự công bố là điểm của người giao bóng trước, sau đó là điểm của người đỡ bóng.
Hệ thống Hawk-Eye được sử dụng để kiểm tra đường bóng khi có tranh chấp. Mỗi người chơi có số lần challenge giới hạn (thường là 3 lần mỗi set + 1 lần cho tie-break).
Chiến thuật thi đấu dựa trên hệ thống tính điểm
Hiểu biết về hệ thống tính điểm giúp xây dựng chiến thuật hiệu quả:
- Tập trung cao độ vào các điểm quan trọng (break point, set point, match point)
- Phân bổ năng lượng hợp lý trong trận đấu dài
- Tư duy chiến thuật khác biệt trong tie-break
Các ứng dụng hỗ trợ tính điểm tennis
Hiện nay có nhiều ứng dụng điện thoại giúp người chơi ghi nhớ và theo dõi điểm số tennis một cách dễ dàng. Các ứng dụng này không chỉ hiển thị tỷ số mà còn cung cấp thống kê chi tiết về trận đấu.
Luật chơi tennis tuy phức tạp nhưng mang tính hệ thống cao với cấu trúc Điểm → Game → Set → Match rõ ràng. Hiểu rõ cách tính điểm giúp người chơi và người xem theo dõi các trận đấu ATP, WTA hay Grand Slam một cách thú vị hơn. Hệ thống độc đáo với các thuật ngữ như “Love”, “Deuce”, “Advantage” và quy tắc tie-break làm nên sự hấp dẫn của môn thể thao này.
